نتیجه پژوهش علمی درباره گوشت حلال و ذبح شرعی

فریبا دل آرام

ذبح شرعی یا مذهبی در دین اسلام و یهودی وجود دارد (در دین یهودی Kosher نامیده میشود).براساس پژوهشهای آنسفالوگرافی الکتریکی(EEG) و الکتروکاردیوگرافی (ECG)دانشگاه دامپزشکی هانوفر آلمان (۱۹۷۸) و یک تز دکترای دامپزشکی دانشکده دامپزشکی تولوز (فرانسه-۱۹۹۲) ذبح شرعی تنها روش بدون درد برای ذبح حیوانات است (مراجعه به بخش دوم متن ادامه) جدای از این مساله، پژوهش زیر نشان دهنده این است که جچ قدر ذبح شرعی، از نفوذ باکتریهای خطرناک (خصوصاً اسهال خونی) به گوشت جلوگیری میکند

لیلا شهرستانی در امریکا زندگی می‌کند و در رشته میکرو بیولوژی تحصیل کرده است.

وی دوره لیسانس را در دانشگاه کالیفرنیا استیت یونورسیتی فولرتون در رشته بیولوژی و دوره فوق لیسانس را در کالیفرنیا استیت پالی تکنیک یونورسیتی در رشته میکرو بیولوژی سپری کرده است. در جریان تحقیقات دانشگاهی جرقه‌ای در مطالعات میان رشته بین علوم اسلامی و میکرو بیولوژی در ذهن وی زده می‌شود که باب جدیدی را در فعالیت‌های او می‌گشاید.

وی درباره فعالیت علمی خود می‌گوید: رشتهٔ تحقیقاتی من در میکروبیولوژی در مورد لاکتوفرین بود. لاکتوفرین یک مولکول پروتئینی است که در خون ما وجود دارد این ماده در کلستروم (آغوز) شیر مادر به میزان زیادی وجود دارد. این ماده خاصیت ضد میکروبی دارد یا اینکه به مقدار زیادی جلوی میکروب‌ها را می‌گیرد. کاری که لاکتوفرین می‌کند این است که آهن را به خودش جذب می‌کند یعنی هر میکروبی که در قسمت لاکتروفرین باشد به خاطر اینکه آهن ندارد نمی‌تواند رشد کرده میکروفیلم درست کند.

ماجرا این گونه بود که در یکی از رستوران‌های آمریکا به نام «جک این د باکس jack in the box» تقریباً حدود ۶ یا ۷ سال پیش اتفاقی افتاد که عده‌ای از اسهال خونی مردند و بعد از تحقیقات مشخص شد که علت، این نوع باکتری‌هایی بوده‌اند که در دستگاه‌های گوارشی مثل روده و…؛ یعنی در بدن همهٔ انسان‌ها هستند.

ولی وقتی از طریق خوردن وارد بدن شود باعث ابتلابه اسهال خونی خواهد شد که درصد تلفاتش بالا است. در این رستوران هم متوجه شدند که مدفوع زیر ناخن آشپز رستوران به گوشت منتقل شده و تعدادی از مشتریان را کشته است.

شرکتی که تامین کننده گوشت در آن ایالت بود به استاد بنده پروژه‌ای را داد که بر اساس آن قرار شد لاکتوفرین‌ها را در گوشت فعال‌تر کنیم که اگر باز هم میکروبی در آن‌ها نفوذ کرد امکان رشد نیابد. مبلغ این قرار داد ۱۵ میلیون دلار بود و چون پروژه من نیز در مورد لاکتوفرین بود با ۵ نفر دیگر کار را شروع کردیم.

متاسفانه میزان نفوذ لاکتوفرین در گوشت‌ها در حین آزمایش متغیر بود و این امکان وجود نداشت که به ماده ثابتی برسیم که اضافه کردن آن به گوشت میزان محافظت در برابر باکتری‌ها را افزایش دهد.

ما در لابراتوار لاکتوفرین را فعال می‌کردیم. (لاکتوفرین با بافری خاص تحت pH خاصی فعال می‌شد) در هنگام تست لاکتوفرین در حالت عادی باکتری‌ها را از بین می‌برد اما روی گوشت که امتحان می‌شد گاهی موفق و گاهی نا‌موفق بود. من آزمایش روی نمونه‌ها را انجام می‌دادم و گوشت می‌گرفتم و محلول‌های متفاوت را آزمایش می‌کردم.

روزی تصادفاً دیرم شد و مجبور شدم که گوشت از منزل ببرم که گوشت اسلامی بود. بعد از تست متوجه شدم که جواب‌ها با گوشتهای دیگر بسیار متفاوت است. یعنی اولاً وقتی باکتری‌ها را می‌گذاشتیم درصد نفوذ باکتری‌ها خیلی کمتر بود؛ یعنی خود باکتری بدون لاکتوفرین هم نفوذ نمی‌کرد وقتی هم که می‌شستیم اصلاً باکتری‌ای روی گوشت باقی نمانده بود. کنترلر آزمایش ما آب بود. یعنی هر آزمایش با محلولی خاص صورت می‌گرفت و کنترل آن با آب بود.

من مشاهده کردم که وقتی باکتری به گوشت اسلامی می‌رسد نفوذ نمی‌کند و اگر هم کمی نفوذ کند با آب کاملا تمیز می‌شود. سبحان الله! استادم که جواب آزمایش را دید تعجب کرد. گفتم که امروز فرقی ایجاد شده است. من امروز گوشت حلال آوردم.

ایشان آقای دکتر نرن نایدی بود که یک هندی هستند و دکترایشان را در سوئد گرفته‌اند.

دکتر نایدی که به واسطه کشف دلایل میکروبیولوژیک مرگ تعدادی از زنان که از وسایل خاص بهداشتی استفاده می‌کردند مشهور شده‌اند؛ به من گفتند که خودشان ـ با اینکه مسلمان نیستند ـ از گوشت حلال استفاده می‌کنند.

در لابراتوار بعضی برایشان سوال شده بود که این چه گوشتی است که این قدر نسبت به نفوذ باکتری‌ها مقاوم است. استاد ما در حالی که سالن را ترک می‌کرد گفت این گوشتی است که هرگز به شما اسهال خونی نمی‌دهد!

نکته جالب اینکه سازمان گوشت امریکا برای تمیز نگه داشتن گوشت ۱۵ میلیون دلار خرج می‌کند تا این آقا اسپریی برایشان بسازد که به گوشت بزنند و مقاوم شود و آن وقت خود او می‌داند که اگر گوشت اسلامی باشد دیگر نیازی به آن همه هزینه نیست.

بر می‌گردم به مبحث لاکتوفرین؛ لاکتوفرین آهن را به خودش می‌گیرد و برای همین وقتی آهن نباشد باکتری‌ها نمی‌توانند رشد کنند. وقتی گوشت را اسلامی سر می‌بریم اول شاه رگ زده می‌شود بدون اینکه نخاع قطع شود. وقتی شاه رگ قطع می‌شود از آنجایی که نخاع قطع نشده قلب هنوز در حال تپیدن است. وقتی قلب می‌زند همه خون از بدن خارج می‌شود و از آنجا که تمام آهن در گلبول قرمز است هنگامی که همه خون خارج می‌شود دیگر گوشت آهن ندارد و به خاطر همین نیازی به لاکتوفرین برای از بین بردن آهن نیست. و باکتری‌ها هم به علت نبود اهن در خون جذب نمی‌شوند و اگر بشوند با شستشو با آب ساده از بین می‌روند.

گرچه استاد ما با‌‌ همان ایده‌ای که از گوشت اسلامی گرفت آن مبلغ را دریافت کرد و اسپری خاصی را هم ساخت و نهایتاً حق را منکر شد اما برای خود من این نکته بسیار مهم بود که حساسیت اسلام به نجاست خون ازین جهت است که در تمام فضای اطراف ما صد‌ها بلکه هزاران نوع باکتری وجود دارد که به شدت جذب آهن می‌شوند و وقتی دست شما خون می‌آید امکان جذب باکتری‌ها به وسیله آهن خون بسیار بالا است؛ بنابر این در معرض انواع عفونت‌ها هستید اما اگر با دقت (یک بار یا سه بار) دست خونی خود را آب بکشید راه نفوذ باکتری‌ها را بسته‌اید.

من با پروفسور هشام ابراهیم در مورد این تحقیق صحبت کردم که إن شاءالله چاپ بشود اما ایشان پیشنهاد دادند که بهتر است زیر نظر یک استاد غیر مسلمان انجام شود تا نتایج آن در مجامع علمی امریکا چاپ شود که به دنبال آن هستم.

چرا سگ و خوک نجس هستند

از این هزاران هزار باکتری که در اطراف ما وجود دارد ما تنها نسبت به بعضی از انها حساس هستیم . آن هم تنها آن ویروس ها و باکتری هایی که می توانند به سلول ها ی بدن ما متصل شوند چون این بکتری ها  مانند پازل هستند که فقط تکه هایی که با ان ها مشابهت دارند به انها وصل می شوند . مثلا ویروسی که گیاه تنباکو را بیمار می کند شما را بیمار نمی کند اما در مورد حیوانات چنانچه تماس انسان با انها زیاد باشد امکان تغییر در ساختار باکتری های انان هست که باعث بیماری ما بشوند.

در مورد حیوانات نجس این تشابه ساختار بسیار زیاد و سریع است و بنابر این سگ و خوک به علت اشتراکی که می توانند با ما در ساختار بیماری ها و شکل باکتری ها داشته باشند کلا نجس اعلام شده اند . البته باز تاکید می کنم در این موارد جنبه عبادی بر جنبه بهداشتی مقدم است و اصل بر تبعیت از شرع اسلام است زیرا درک تمامی موارد فقهی با علم اندک امروز امکان ندارد ” و ما اوتیتم من العلم الا قلیلا ” با این وجود ما در مورد علت محرم بودن خواهر و برادر های رضاعی و یا علت حرمت مشروبات و با حرمت موسیقی تحقیقات بایولوژیکی انجام دادیم و به پاسخ های قانع کننده ای رسیدیم .

ذبح اسلامی کم دردترین روش ذبح برای حیوانات

(نتایج پژوهشهای علمی)

حتی اگر بخاطر سلامتی خود اصراری برای مصرف گوشت ذبح حلال ندارید، لااقل بخاطر رنج نبردن حیوانات در زمان ذبح هم که شده متقاضی و مصرف کننده گوشت حلال باشید. تا از این طریق به اشاعه ذبح حلال کمک کرده باشید.

در دین اسلام و یهود روش خاصی برای ذبح حیوانات وجود دارد (گوشت حلال Halal) که غیر آن گوشت را حرام مینماید. گذشته از باقی ماندن خون در گوشت در روشهای ذبح غیر اسلامی (و یهودی) که موجب میشود مزه گوشت نسبت به گوشت حلال بد مزه تر شود،(و وجود خون باقی مانده برای سلامتی مضر است)، روش ذبح اسلامی (و یهودی) کمترین میزان درد و رنج را برای حیوان دارد.

اگرچه برخی منابع غربی اعتقاد دارند که روش ذبح اسلامی و کوشر (ذبح یهودی) موجب درد حیوان میشوند ولی نتیجی پژوهشی برای آن ارائه نداده اند . از جمله نظر  Farm Animal Welfare Council(FAWC) در سال ۲۰۰۳ که صرفاً اظهار نظر است.

لیکن براساس پژوهشهای علمی دانشمندان آلمانی و فرانسوی روش ذبح اسلامی (و یهودی) کمترین میزان درد و رنج را برای حیوان دارد.

شروط ذبح اسلامی

در اسلام شرایط ذبح عبارت است از:

۱- مسلمان بودن ذابح

۲- استفاده از چاقوی تیز

۳-رو به قبله بودن

۴-  برش اوداج اربعه (دو رگ اصلی-نای و مری)

۵-  ذکر تسمیه برخی از موارد ذکر شده در روش اسلامی همچون قرار گرفتن در جهت قبله , مسلمان بودن و ذکر تسمیه جنبه معنوی و روحانی دارند و یا اگر واجد دلایل علمی باشد تاکنون بشر موفق به کشف حقایق مرتبط با آن نشده است.

ولی در خصوص روش ذبح، تحقیقات برخی دانشمندان آلمانی نشان داده که روش ذبح اسلامی در دنیا، بهترین روش انسانی به شمار می‎آید و دام متحمل درد کمتری نسبت به روشهای اروپایی می‏گردد (در ادامه ارائه شده است).

۱-  تحقیقات آستانه درد (پروفسور ویلهلم شازل و دکتر هزیم در دانشکده دامپزشکی هانوفر آلمان- ۱۹۷۸) :

آنها از طریق آزمایش ثبت آنسفالوگرافی الکتریکی(EEG) و الکتروکاردیوگرافی (ECG) در موقعیت‎های مختلف مغز و قلب در همه دامها و در طی مراحل ذبح و کشتار به روشهای مختلف بررسی کردند  که نتایج جالبی بهمراه داشت.

W. Schulze, H. Schultze-Petzold, A.S. Hazem, and R. Gross Deutsche Tieraerztliche Wochenschrift (German veterinary weekly) volume 85 (1978), pages 62-66

در این کوشش، آستانه درد و هوشیاری در دو روش مرسوم بی حسی با تپانچه (روش غربی) و ذبح اسلامی در گوسفند و گوساله بررسی شد. ابتدا چند الکترود بواسطه جراحی در نقاط مختلف جمجمه دام به گونه ای که سبب لمس سطح مغز شود کاشته شد. سپس اجازه بهبودی به دام برای چند هفته داده شد. در ادامه کشتار دام با دو روش ذبح اسلامی و بی حسی پیش از کشتار با تپانچه cbp صورت گرفت و ثبت آنسفالوگرافی الکتریکی(EEG) و الکتروکاردیوگرافی (ECG) انجام شد. در طی این اعمال ذبح و کشتار, آزمایش نتایج بدست آمده:

الف- ذبح اسلامی

·      دوسوم ابتدایی از زمان ذبح اسلامی بر روی EEG ثبت شده است. هیچ تغییری نسبت به قبل از کشتار در این نمودار دیده نمی شود. بنابر این نشان می دهد که حیوانات هیچ احساس دردی در طی یا بلافاصله پس از برش نشان نمی دهند.

·         در سه ثانیه ثبت EEG یک موقعیت استراحت عمیق و بیهوشی دیده می شود. این حالت وابسته به کمیت وسیع فوران خون از بدن می باشد.

·         پس از ۶ ثانیه ثبت EEG میزان صفر را نشان می دهد که هیچ احساس دردی وجود ندارد.

·      پیام مغزی(EEG) به میزان صفر پایین می آید. اما هنوز قلب ضربان دارد و تشنج بدن رخ می دهد (واکنش فعال در طناب نخاعی) بنابر این حداکثر میزان خون از بدن خارج می شود و گوشتی بهداشتی برای مصرف کننده مهیا می گردد.

ب- روش غربی و بی حسی با تپانچه:

·         حیوان ظاهرا پس از بی حسی هوشیاری خود را از دست می دهد.

·         درد شدیدی را EEG بلافاصله پس از بیحسی نشان می دهد.

·         ضربان قلب حیوان بی حس شده توسط تپانچه در مقایسه با ذبح اسلامی سریعتر متوقف شده و در نتیجه مقدار زیادی از خون داخل گوشت باقی می ماند.

۲-    آزمایشات برای عینیت بخشیدن میزان درد در روشهای سنتی (روش غربی) و مذهبی برای گوسفند و گوساله

Pouillaude-Bardon, Sylvie – 1992 – تز دکترای دامپزشکی دانشکده دامپزشکی تولوز (فرانسه)

Experiments for theobjectification of pain and consciousness during conventional (captivebolt stunning) and religiously mandated (“ritual cutting”) slaughterprocedures for sheep and calves. (  http://www.mustaqim.co.uk/halalstudy.htm)

در سال ۲۰۰۸، وزارت کشاورزی، ماهیگیری و غذای فرانسه گزارشی در خصوص ذبح مذهبی و آسایش حیوانات منتشر نمود. این گزارش حاوی مقالات علمی و تز دکترای دامپزشکی در فرانسه بود که نشان دهنده برابری و حتی اولویت ذبح مذهبی بود. این گزارش مشخصاً به تز دکترای دکتر Pouillaude  اشاره میکرد که نتیجه گیری کرده بود:

“ذبح مذهبی روش کم استرس تری برای ذبح است. نتیجه تمام آزمایشات علمی پشتیبان این حقیقت است که ذبح مذهبی که به درستی انجام شود، انسانی ترین روش ذبح است زیرا کمترین آسیب روحی را به حیواناتی که قرار است ذبح شوند و از گوشتشان استفاده شود، وارد میکند”.

In 2008, the French Ministry of Food, Agriculture and Fishing haspublished ASIDCOM’s Bibliographical Report on Religious Slaughter andthe Welfare of Animals, as a contribution within the framework of ameeting on animals and society organized in the first half of the year 2008.[a]This report quotes scientific papers and French veterinary PhD whichsupport the equality or even possible superiority of religious slaughterto other methods of slaughter.[b]This report quotes in particular the Ph.D work of Dr Pouillaude which concludes by:

“religious slaughter would thus be a less stressing mode of slaughter. Conclusions of all the scientific experiments converge towards a firmly supported certainty: properly carried out, religious slaughter is the most humane way because it leads to less trauma to animals to be killed to be consumed for its meat”.

[a]-Contribution of the meeting on animals and society (Meeting organised in 2008 by the French Ministry of Food, Agriculture and Fishing)

[b] “Benefits of religious slaughter without stunning for animals and humans (2010)”. ASIDCOM.   http://www.asidcom.org/spip.php?article79. Retrieved 2010-04-23.

Pouillaude-Bardon, Sylvie (1992). L’abattage rituel en France (The ritual slaughter inFrance). (Veterinary Ph.D. thesis). National Veterinary College ofToulouse (France).

نتیجتاً ذبح اسلامی برای حیوانات بسیار کم دردتر و انسانی تر است تا روشهای غربی در ذبح اسلامی شکافی در عرض یک ثانیه بر روی گردن انجام می شود که با یک چاقوی تیز همه رگ‎های گردن قطع شده و با این عمل خونریزی به سرعت و ناگهانی اتفاق می‎افتد. در این حالت به سرعت فشار خون از دست رفته و مغز دچار فقر خون شده و هیچگونه دردی را حیوان احساس نمی کند. در اسلام مستحب است که سر از بدن جدا نشده , و هنگام ذبح تا خارج شدن روح از بدن باقی بماند. اگر طناب نخاعی قطع شود فیبر عصبی که به قلب می رود ممکن است آسیب دیده و سبب توقف فعالیت قلب گردد. بنابراین ایستایی خون داخل عروق اتفاق می افتد. از جنبه علمی, هنگامی که برش در قسمت گردن ایجاد می شود پیام این برش به سرعت به مغز مخابره شده و مغز بدلیل کاهش فشارخون, پیام‎های عصبی را از کانال نخاعی (اتصال سر به نخاع) به قلب می فرستد. در این حالت قلب با فشار بیشتری به عمل تلمبه‏ای خود ادامه داده تا فشار از دست رفته را جبران کند. به این سبب خون بیشتری از لاشه خارج شده و بدلیل خروج خون بیشتر , گوشتی با ماندگاری طولانی و بهداشتی حاصل می‎شود. چاقویی که برای ذبح مورد استفاده قرار می گیرد باید تیز باشد و به سرعت این کار انجام شود. با سرعت رگ‎های گردن قطع شده و قطع جریان خون اعصاب مغزی پاسخ دهنده به درد صورت می گیرد. بنابر این حیوان احساس درد نمی کند. حرکت و دست و پایی که حیوان پس از برش گلو انجام می دهد وابسته به درد نیست بلکه وابسته به اتساع و انقباض عضلات است که خون رسانی در آنها کاهش یافته است.

برخی روشهای بی حسی قبل از کشتار مورد استفاده در غرب بدین شرح می باشد :

استفاده از تپانچه بی حسی CBP از طریق صدمه به مغز :

این نوع از بی حسی بطور وسیعی در حیوانات مزرعه مورد استفاده قرار می گیرد. بیهوشی بوسیله نفوذ گلوله به مغز و آسیب های مغزی انجام می گردد. این روش بی حسی باید توسط افراد ماهر با استفاده از گلوله قوی انجام شود. اگر موقعیت لوله تپانچه درست نباشد حیوان متحمل درد شدید شده و باید تیر دوباره شلیک شود یا دام در حین هوشیاری و با چاقو ذبح گردد. گزارشات سال ۱۹۹۶ کمیسیون دانشمندان اروپایی نشان می دهد در ۵ تا ۱۰ درصد, این روش دچار خطا است. و میزان آن را سالانه ۲۳۰۰۰۰ گاو در انگلستان میداند که به روش غلط بیحس می‎گردند. همچنین این روش میزان بیماری جنون گاوی را نیز افزایش می دهد زیرا عوامل عفونی مغز در اثر شلیک گلوله به همه قسمت های بدن پخش می‎شوند.

بی حسی الکتریکی محدود به ناحیه سر:

گاو, گوسفند, بز و شتر مرغ توسط این روش بی حس می شوند. در این نوع بی حسی یک جفت انبرک الکتریکی در دو طرف سر دام قرار می‏‎گیرد. جریان الکتریکی سپس از انبرک ها به مغز رسیده و هوشیاری دام از دست می رود. انجمن سلطنتی پیشگیری از رفتار ظالمانه با حیوانات RSPCA اظهار می‎دارد که در این روش دام قبل از این که خون از بدنش جاری شود از بین رفته و می‎میرد. بی حسی ایجاد شده توسط این روش بین ۲۰ تا ۴۰ ثانیه دوام دارد. در حالیکه مدت زمان بین بی حسی و برش توسط چاقو برای گوسفند ۷۰ ثانیه است.این گزارش بدین معناست که ۵ میلیون گوسفند هوشیاری خود را پس از بی حسی الکتریکی بدست می آورند و قبل از جاری شدن خون از بدن , تلف می گردند. دکتر هارولد هیلمن معتقد است که این نوع بی حسی کاملا دردناک است. وی بیان می دارد که در برخی از کشورها شکنجه یا مرگ زندانی ها با برق انجام می شود. حیوانات نمی توانند هنگام درد اظهارات خود را بوسیله گریه کردن یا جیغ زدن اعلام دارند. گاهی جریان بالای الکتریکی موجب فلجی کامل دام نیز می شود.

بیماری جنون گاوی:

در روش بی حسی قبل از کشتار نه تنها شدت درد وجود دارد بلکه این راه سبب افزایش نگرانی می گردد. زیرا این روش عاملی در گسترش بیماری جنون گاوی است که اخیرا بواسطه تحقیقات محققان دانشگاه تگزاس و محققان کانادایی بواسطه روشی به نام بی حسی بادی (انفجار هوای فشرده ۱۵۰ پوندی با شلیک یک اسلحه آهنی بداخل مغز گاو) مورد بررسی قرار گرفته است. این نیروی انفجاری سبب انتشار و پخش بافت مغز می‎شود. این اخبار همچنین سبب آشفتگی شد زیرا بافت مغز و نخاع عمده ترین قسمت های عفونی در بیماری جنون گاوی هستند و حالت پنیر سوئیسی سوراخ دار را در مغز دام بیمار ایجاد می کنند.